حمله در سپیده دم
نبرد روحانی و عبادات روزانه
هر بامداد، ندای ضیافتی آسمانی به گوش می‌رسد. با آغاز هر روز تازه، صدای دعوت کنندهٔ اشعیای ۵۵ به گوش می‌رسد «ای جمیع تشنگان، نزد آبها بیایید... به دقت به من گوش فرا داده، چیزهای نیکو بخورید تا جان شما از بهترین خوراکها لذت برَد» (اِشعیا ۵۵: ۱ – ۲).
از این رو، با کتاب در دست، به سوی خدا رو می‌آوریم، با جان تشنه و گرسنهٔ مزمور ۶۳، نیاز خود را اعتراف می‌کنیم و در انتظار ضیافت او می نشینیم «جان من تشنهٔ توست... جان من سیر خواهد شد چنانکه از مغز و چربی» (مزمور ۶۳: ۱، ۵). در مسیح، از طریق کلام خدا نزد او می‌آییم، همانگونه که تشنه کامان به سوی آب می‌روند، تا بی قیمت شراب و شیر دریافت کنیم (اشعیا ۵۵: ۱)، چون گرسنگانی که آرزومند نان حقیقی اند.
هر صبح نو با فیض پروردگار طلوع می‌کند تا تشنگی ما را فرو نشاند و جان های ما را سیراب سازد.
در حالت ایده‌آل، احساسی که از تأمل صبحگاهی در کلام خدا پدید می‌آید، احساسی است از خوردن، نوشیدن و سیر شدن نه جنگ و ستیز، بلکه ضیافت. اما باید دانست که ما گناهکاریم، در جهان که مورد لعنت قرار گرفته است، با دشمنی واقعی و برای ادامهٔ تغذیه روحانی، باید بجنگیم.
عبادات عادی، چیزی کمتر از جنگ روحانی نیستند.
اهریمن، سحر خیز
«آیا خدا واقعا چنین گفت...؟»
از اولین وسوسه‌ها، دشمن تمرکزش را بر کلام خدا قرار داده است. اگر ما آن را شنیده‌ایم، او زیر سؤال می‌برد؛ اما بهتر از آن، این است که پیش از شنیدن کلام خدا، مانع رسیدن ما به آن شود.
ابلیس و همراهانش به خوبی آگاهی دارند که کلام خدا چقدر نیرومند است و چه نقشی حیاتی در سلامت روحی و زندگی ما ایفا می‌کند. آن‌ها قدرت ویرانگر تغذیه عادی کتاب مقدس را می‌شناسند؛ قدرت گرم کردن دل‌ها با آتش کلام خدا و تغذیهٔ ایمان نجات بخش را درک می‌کنند. آن‌ها از قدرت انقلابی ایمانداران وفادار می‌ترسند؛ مردمی که صبح به صبح در سکوت و بدون جلوه‌های نمایشی یا تشویق حضار، در حضور خداوند در عبادات روزانه حاضر می‌شوند.
لذا ابلیس هر کاری انجام می‌دهد تا جشن معنوی صبحگاهی را بر هم بزند. آن‌ها با نقاب تاریک و در سپیده دم حمله ور می‌شوند. اما ما نباید غافل بمانیم یا از نقشه‌های شیطانی بی‌خبر بمانیم، زیرا نبرد معنوی را باید هوشمندانه و آگاهانه پیش ببریم (دوم قرنتیان ۲: ۱۱). شیطان مانند شیر غران در کمین است تا ما ببلعد (اول پطرس ۵: ۸). اما با هوشیاری و مراقبت، می‌توانیم نقاط احتمالی تهاجم او را شناسایی و تقویت دفاع مان را ادامه دهیم.
سه حملهٔ پنهان علیه تغذیهٔ روحانی از کلام خداوند
لحظهٔ تأمل کنید که چگونه دشمن ما، با مهارت و برنامه ریزی، از الگوهای فرهنگی و اجتماعی جهان بهره برداری می‌کند و در عین حال، گناهان و ضعف‌های شخصی درون ما را نیز به کار می‌گیرد تا نقشه‌ای علیه لحظات آرام، منظم و بی شتابِ صبحگاهی طراحی کند؛ همان لحظاتی که روح ما در خلوت خویش، از کلام حیات بخش سیراب می‌شود.
۱. حلمهٔ خاموش پیش از سپیده دم
این نبرد از قبل آغاز می‌شود،از غروب. باید آن‌ها را تا دیر وقت بیدار نگاه داشت. ممکن است کودکی باشد که خوابش نمی بدر. ممکن است نیاز فوری و ملموس پیش بیاید که مستلزم حضور و محبت عملی باشد. یا گفتگویی حضوری با دیگران، یا برنامه‌های شبانه. همه با این چیز‌ها آشنایی کافی دارد. اما این روز‌ها، ماشین‌ها نیز سهم عمده‌ای از این کار را بر عهده گرفته اند. صفحه نمایش‌های فراوان ما از نمایشگر های بزرگ بر دیوار تا گوشی های کوچک و جیبی هوشمند در سوزاندن چرغ نیمه شب کمک می‌کنند.
جنگ روحانی بر سر عبادات عادی، مدت‌ها پیش از طلوع آفتاب آغاز می‌شود. آنان که هشیار و بیدارند، آن را به درستی مشاهده کرده و با حکمت عمل می‌کنند؛ آماده‌اند در پاسخ به دعوت محبت و بینشی مسیحی، آماده‌اند که در خدمت محبت، از خواب چشم بپوشند، اما نه برای تسلیم در برابر بیهودگی های شبانه. عادتی مخرّب می‌تواند نظم سایر عادات خوب را نیز مختل کند. دشمن می‌خواهد ما نسبت به اثرات زنجیره‌ای وخطرناک شب بیداری‌های بی ثمر و پی در پی بی توجه بمانیم.
۲. تمرکز را از شما می‌دزدد
اگر هم در ساعتی متعارف و انسانی به بستر رفتیم، هنوز همه چیز برای دشمن از دست نرفته است، در صبح تمرکز شما را از شما می‌گیرد، این کار می‌تواند به سرعت انجام شود.
از یک نظر، این کار همیشه آسان بوده است. حتی در اواسط قرن هفدهم بلز پاسکال (۱۶۲۳ – ۱۶۶۲) از گرایش جهانی ما به عدم تمرکز و حواس پرتی شکوه می‌کرد «ریشه تمامی مشکلات بشریت در عدم توانایی انسان برای آرام نشستن و تمرکز در یک اتاق نشأت می‌گیرد.» برای انحراف توجهمان، به اخباری بی شما و اینترنت نیازی نداریم؛ با این وجود اکنون به آن‌ها دسترسی کافی داریم و، آه، تا چه حد می‌توانیم آسیب پذیر باشیم. تلفن هوشمند، هشدارهای آن، و پیمایش های بی پایانش به شکلی خاص، به دام می‌کشند.
۳. وادار به شتاب می‌کند
نقشهٔ سوم دشمن، شتاب زدگی است. ابلیس می‌خواهد موتور جان ما از همان لحظهٔ آغاز روز، با همان دور موتوری بچرخد که باقی روز را در آن می‌گذرانیم. او می‌خواهد ما با آهنگ جان پیش برویم، نه با آهنگ کلام مقدس خداوند. حتی خوشحال خواهد شد اگر ما بخواهیم در زمان تأمل صبحگاهی، کارهای زیادی انجام دهیم؛ تا همه چیز را با عجله و سطحی انجام دهیم.
چنان که نویسنده ستون نویس، توماس فردمن، نگاشته است، ما خود را در «عصر شتاب‌ها» می‌یابیم. جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، ما را تحت فشار می‌گذارد و تربیت می‌کند تا سرعت آن را درونی کنیم، و طبیعتاً، ما نیز همین سرعت را در وقت آمدن به نزد کلام مقدس خداوند با خود می‌آوریم.
اما ضیافت صبحگاهیِ تأمل در کتاب مقدس، خوراکِ فوری نیست و نبیاد همچون خوراک فوری با آن رفتار شود.
سه روش برای مقابله با وسوسه‌ها
حال، چگونه می‌توانیم با نقشه‌های فریب کارانهٔ ابلیس مقابله کنیم؟ پیش بینی چگونگی حملهٔ شیاطین یک مسئله است، اما اقدام مبتنی بر این شناخت، مسئله‌ای دیگر. چه تدبیری خواهید اندیشید برای خنثی سازی نیروهای شرّ که علیه مطالعه و تأمل روزانه در کتاب مقدس صف آرایی کرده اند؟
۱. استفاده محتاطانه از صفحه نمایش‌ها
در میان راهبردهای عملی متعدد، باید بیاموزیم که چگونه با صفحه نمایش‌های خود با دقت بیشتری رفتار کنیم. تصور کنید صبح‌ها چه قدر کمتر حواس مان پرت می‌شود اگر تلفن را بی صدا، وارونه و در فاصله‌ای فراتر از دسترس نگه داریم، یا بهتر از آن، در اتاق دیگر دور از خود بگذاریم.
برای آنکه جان ما روز را با ضیافت از کلام خدا آغاز کند، تنها اختصاص زمان کافی نیست؛ بلکه باید با نگاهی واقع بینانه به امکاناتی که در اختیار داریم، آن زمان را حفظ و حراست کنیم؛ با خواب و استراحت به موقع، بیدار باش منظم، و پرهیز از عوامل که حواس شما را در صبح گاهان پرت می‌کند. چه در شب پیش از آن و چه در آغاز صبح، صفحه نمایش‌ها و محتوای فریبنده اش، از بزرگ‌ترین مزاحمان جان های ما و شماست.
در زندگی امروز، بسیاری از ما نمی‌توانیم از آن‌ها پرهیز کنیم؛ ما به آن‌ها وابسته‌ایم، با آن‌ها کار می‌کنیم و بخش قابل توجهی از روز های مان را با آن‌ها می‌گذرانیم، و این بخشی از زندگی مان است. اما هوشیاری در استفاده از آن‌ها پس از تاریکی و پیش از صرف زمان برای کلام خدا، بخشی از حکمت نوین مسیحی است.
می‌توانید وسوسه شوید که به نسخهٔ فیزیکی کتاب مقدس رو بیاورید؛ آن‌ها نه زنگ می‌زنند، نه لرزه دارند، نه قبل از قبل هشدار می‌دهند. ضمن آنکه استفاده از کاغذ، مطالعه عمیق را تسهیل می‌کند و تجربه میلی ثانیه‌های گرانبهای خوانش دقیق را پرورش می‌دهد.
۲. بهرهٔ روزانه را فراهم کنید
سادگی با ارزشی در عبادات معمول نهفته است؛ عباداتی که جان را برای تمام عمر تغذیه و نگه داری می‌کنند. شاید ستودنی باشد که بخواهیم کتاب‌های متعدد، تفاسیر، موضوعات گوناگون را مطالعه کنیم، آیات مختلف را حفظ کنیم و دعاهای طولانی فهرست شده داشته باشیم؛ اما اگر همهٔ این‌ها را به علاوهٔ مطالعه و تأمل در کلام مقدس خدا صبحگاهی انجام دهیم، در حقیقت حضور آرام و تغذیه عمیق در محضر قادر متعال دور خواهیم شد.
راهکاری مؤثر این است که هر صبح، بهره‌ای اختصاصی برای همان روز فراهم کنید. مانند قوم خداوند در بیابان که روزانه نان منا را جمع می‌کردند، هدف این باشد که گرسنگی قلب و تشنگی جان را فقط برای امروز پاسخ دهید نه اینکه به دنبال جبران مطالعهٔ دیروز یا تهیهٔ ذخیره برای فردا باشید. خداوند مراقب فردا هست. بلکه امروز بیایید، بخورید، بنوشید، و سیراب شوید. به عبارت دیگر، بیشتر از ظرفیت که داری مطالعه نکنید؛ ساده اما استوار برای مسیر دراز مدت عمل کنید.
۳. غذای روحانی را آهسته تناول کنید
در پایان، شتاب را برای بقیه روز نگه دارید. اگر امکان وجود دارد، آهسته حرکت کنید؛ ممکن است کمی زمان بیشتر ببرد تا به آن عادت کنید. سعی کنید غذای صبحگاهی خود را با آرامی بجوید و از آن لذت ببرید. مزه مزه کردن، حکمت تناول از کلام مقدس خداوند را در تجربه‌های روز جاری با خود همراه می‌سازد.
تصویر کتابیِ تأمل با مضامین ضیافت‌های اشعیا ۵۵ و مزمور ۶۳ هماهنگ است. در زبان عبرانی «مِدیتا» به معنای جویدن مجدد است، مانند حیوانی که نشخوار می‌کند. گرچه کشاورز نیستم، اما گاوهایی را که دیده‌ام، اصلاً عجله‌ای ندارند. اگر می‌خواهید مانند آن‌ها عمل کنید، صبحگاهان را با جویدن آرام، بی شتاب و ملال آفرین واگذارید، بر کلمات و واژه های خدا در کتاب مقدس تمرکز کنید.
متون قدیمی، به ویژه کتاب مقدس، برای مطالعه سریع طراحی نشده اند؛ مطالعه سطحی و گذرا در واقع ما را اغفال می‌کند. سبک جدیدی در مطالعه آیات را بیاموزید؛ آرام بخوانید، بارها و بارها باز خوانی کنید. دریابید که چگونه از شنیدن صدای خدا، خلقت، جلال و پسرش لذت ببرید. نگذارید متن را ببلعید و بگذرید؛ بلکه آن را بمکید، بجویید و لطف و شیرینی او را بچشید.
حالت اصلی صبح زود، جنگ نیست؛ بکله حضور در ضیافت کلام مقدس خداست. اما بدانید این امر چیزی کمتر از نبرد هم نیست. با طرح و نقشه‌های دشمن آشنا باشید و برای حفاظت از این ضیافت بجنگید.
دیوید ماتیس (davidcmathis@) سردبیر اجرایی مؤسسهٔ Desiring God و یکی از شبانان کلیسای Cities Church است.